Ulis'in Bakışı

Theodoros Angelopoulos'un filmlerini bilen bilir. En mutlu anınızda bile kasveti hissedersiniz, melankoli ile doludur. Yalnızlık ,sessiz bir mücadele kokar filmleri. Bütün filmleri uzun fakat müzikleriyle,diyaloglarıyla, karakterleriyle zamanın nasıl geçtiği anlaşılmıyor.
Film Manaki Kardeşlerin kayıp olan 3 bobin filmini bulmak için Amerika'dan vatanı olan Yunanistan'a dönen bir yönetmenin hikayesi anlatıyor. Yönetmenin ne olursa olsun mücadelesinden vazgeçmemesi örnek alınacak cinsten. Resmen dünyayı talan ediyor. Aslında konu sadece 3 bobin değil burada içsel bir yolculuk. Eleni Karaindrou her zamanki gibi müzikleriyle ruhumuzun derinliklerine dokunuyor.

20. yüzyılın düşü olan merhamete dair içtenlikli bir film..Acının coğrafyasına yapılan içsel bir yolculuk..Yunan asıllı amerikalı bir yönetmen,son filminin prömiyeri için geldiği Atinada hayatının en önemli yolculuğuna çıkmaya hazırlanmaktadır.Balkanlarda çekilen ilk görüntü kayıtlarının peşinde tüm balkanları dolaşacaktır;amacı 20. yüzyıla dair merhametli bir bakış yakalamaktır,bu da ancak 1905'te çekilen bu kayıtları bulmasıyla mümkün olacaktır.Son yüzyılda acının en fazla mesai yaptığı yer olan balkanlarda gezinen yönetmenimiz,kendi kişisel acılarının da dökümünü yapacaktır.Kanayan bir toplumun kanayan insanlarına dair dokunaklı bir öykü.İzlemesi ve hazmedilmesi zor;ama size eklediği duygular bir kış yeter..

Döndüğümde üzerimde bir başkasının giysileri olacak.
Bir başkasının adıyla çağrılacağım.
Dönüşüm beklenmedik olacak.
Ve sen o tereddütlü gözlerle bana bakıp "sen o değilsin." diyeceksin.
Sana öyle işaretler göndereceğim ki bana inanacaksın.
Sana bahçendeki limon ağacından söz edeceğim.
Ay ışığıyla aydınlanan küçük pencerenden.
Sonra vücudun ve aşkın işaretlerini göreceksin.
Vücudun ürperti içinde yukarı odamıza çıkarken de bir kucaklaşmayla diğeri arasında,
öpüşmeler arasında sana yolculuğumu anlatacağım. bütün bir gece boyunca ve ardından gelen bütün geceler boyunca bir kucaklaşmayla diğeri arasında aşkın iniltileri arasında sana tüm insanlığın bitmeyen öyküsünü anlatacağım.

Ulysses'in Bakışı, diğer Angelopoulos filmlerinde olduğu gibi Yunan mitolojisine bol göndermenin olduğu; şiirsel bir anlatımla bezenmiş olağanüstü bir film. Film balkanların siyasi coğrafyasına, tarihine ve dağılan Yugoslavya'nın parçalanma öyküsüne değiniyor. Fakat film içerisinde sadece politik öğeleri değil aynı zaman karekterlerin kendi içsel yolculukları ve arayışlarını da işliyor. 1905 yılında Manaki kardeşler tarafından çekilmiş üç bobin filmi aramak üzere yola çıkan bir sinemacı olan A. kendi kişisel yolculuğunu yaparken bir taraftanda Balkanlar'daki savaşın ve parçalanmanın trajedisine tanık oluyor. Filmde aradığı ise üç bobindir ve o ilk bakışı, masumiyeti aramaktadır. Bobinleri bulabilmek için Balkanlar'da bir çok ülkeyi dolaşarak en sonunda Saraybosna'ya gitmektedir. Sarayabosna ise savaşın en şiddetli biçimde sürdüğü yerdir. Savaşın acımasızlığını çıplak bir şekilde vermiyorsa da savaşın yarattığı insani tarajediyi güçlü bir şekilde anlatıyor. Yakılmış ve terk edilmiş köy bu durumu anlatan en güçlü sahnelerden bir tanesi. Filmin en çarpıcı sahnelerinden biri olan Lenin heykelinin Tuna nehrinden bir mavnayla tüm Balkanları dolaştığı sahnedir. Lenin heykelinde cisimleşmiş olan ise sosyalizm hayalidir. 68 kuşağından olan yönetmenin politik fikirlerini tam olarak bilmesekte sosyalizm inancını taşıdığını söyleyebiliriz. Heykelin geçtiği sırada kıyıdaki insanların istavroz çıkarmaları, bir cenaze törenini temsil ediyor ve heykelin Tunadan geçirilişi devlet kapitalizminin çöktüğünü, kıyıdaki insanların sosyalizm miti karşısında son görevini yerine getirdiğine gönderme yapıyor. Tuna nehrinde mavna üzerinde dolaştırılan ve ağıtı yakılan Lenin heykeli parçalanan Balkanlar'a veda anlamını taşımaktadır. Lenin'in heykeli, Stalinizm tarafından yaratılan sosyalizm mitinin somut bir ifadesini gözler önüne seriyor. Angelopoulos'un Stalin değilde Lenin'in heykelini kullanmış olması Stalinizmle bir mesafesinin olduğunu akla getirse de, devlet kapitalizminin yıkılışı ardından böyle bir film çekerek sosyalizme elveda demesi, yaratılan sosyalizm mitine inandığını gösteriyor.